Liofilizowane owoce: jakie są ich zalety i jak używać liofilizowanych owoców?

Nie ma nic lepszego niż zerwanie owoców z krzaka lub drzewa i możliwość zjedzenia ich od razu. Dzięki słodyczy i naturalnemu aromatowi, zapewniają uczucie błogości przenikające całe ciało. No dobrze, ale co zrobić, gdy dopadnie nas ochota na świeże truskawki lub maliny, ale nie ma na nie sezonu? Oczywiście możemy kupić importowane owoce z supermarketu, ale wszyscy możemy się zgodzić, że nie jest to tak satysfakcjonujące. To po prostu nie jest to samo. Na szczęście mamy rozwiązanie, które brzmi liofilizowane owoce. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się temu bliżej.

Czym są liofilizowane owoce?

Liofilizowane owoce to to samo, co suszenie sublimacyjne. Proces ten jest obecnie uważany za jeden z najdelikatniejszych, ponieważ dzięki niemu owoce i inne suszone produkty spożywcze zachowują swój autentyczny smak, aromat i zawartość składników odżywczych.

Co to jest liofilizacja i jak wpływa na żywność?

Liofilizacja to proces, który polega na usunięciu wody z żywności, aby nadać jej formę suszoną, a tym samym ją zakonserwować. Istnieje kilka rodzajów, liofilizacja próżniowa jest uważana za najdelikatniejszą. Zachowuje ona większość korzystnych substancji, smak i konsystencję.

Jak działa liofilizacja?

• W przypadku liofilizacji należy w pierwszej kolejności doprowadzić wodę z owoców do stanu stałego, czyli lodu.
• Najpierw więc obniża się temperaturę, aby nastąpiło zamrożenie.
• Następnie zmniejsza się ciśnienie, aby lód zamienił się w parę i sublimował.
• Kolejnym krokiem jest suszenie wtórne, kiedy to zmienia się temperatura i usunięte zostają ostatnie resztki wody.
• W efekcie otrzymujemy chrupiące kawałki suszonych owoców, które zachowują swój pyszny smak i naturalny aromat. [1-2]

Cały proces trwa kilka godzin i jest dość energochłonny, co znajduje odzwierciedlenie w ostatecznej cenie liofilizowanych owoców. [7]

Czy w wyniku liofilizacji owoce stracą wszystkie składniki odżywcze?

Badania pokazują, że liofilizacja jest jak najbardziej łagodna. W porównaniu z suszeniem gorącym powietrzem, zachowuje więcej składników odżywczych. Naukowcy próbowali nawet dowiedzieć się, jaka jest różnica w zawartości mikroelementów między owocami liofilizowanymi a suszonymi gorącym powietrzem. W szczególności skupili się na owocach rokitnika. Wyniki pokazały, że owoce zachowały 93% więcej karotenoidów, 34% więcej witaminy C i 11% więcej substancji fenolowych (takich jak przeciwutleniacze) podczas liofilizacji w porównaniu z suszeniem powietrzem. Chociaż dochodzi do pewnej utraty witamin poprzez liofilizację, nie jest to niezwykłe lub nienaturalne. Podobnie, owoce, które są przechowywane przez dłuższy czas tracą swoje mikroelementy. Nie ma więc potrzeby przejmowania się proporcjami tych substancji. [1]

Jednak witaminy to nie jedyne dobroczynne substancje zawarte w owocach; nie możemy zapominać o związkach fenolowych, które są jednymi z najważniejszych substancji bioaktywnych. I tu mamy dla Ciebie dobrą wiadomość. Badania wykazały, że ich udział można nawet zwiększyć poprzez liofilizację. I nie chodzi tu tylko o owoce. Na przykład w kawie udział korzystnych kwasów fenolowych wzrósł o 41% po liofilizacji w porównaniu do świeżych zielonych ziaren kawy. [1]

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o przechowywaniu żywności, nie przegap naszego artykułu Jak przechowywać żywność, by była jak najdłużej świeża?

Która żywność może być liofilizowana?

Liofilizacja nie odnosi się jednak wyłącznie do owoców. Możemy liofilizować następujące produkty spożywcze:

• warzywa
• ser
• mięso
• produkty zbożowe
• niektóre pełnowartościowe produkty spożywcze
• przyprawy
• herbata
• kawa [1]

Ponadto liofilizacji można poddać również materiał biologiczny, kosmetyki, farmaceutyki i niektóre substancje chemiczne. Jest to więc proces, który znajduje zastosowanie nie tylko w przemyśle spożywczym.

Te produkty mogą Cię zainteresować:

Czy można liofilizować owoce w domu?

W skrócie: tak, można. Ideałem jest użycie liofilizatora, który może pracować z temperaturą i ciśnieniem w celu osiągnięcia najlepszego możliwego rezultatu. Jest ona jednak dość drogi i nie jest powszechnym przedmiotem użytku domowego. Jeśli nie masz takiego urządzenia w domu, będziesz musiał zadowolić się mrożonymi owocami lub owocami suszonymi gorącym powietrzem w suszarce lub w piekarniku. Jednak, jak powiedzieliśmy wyżej, proces ten powoduje utratę większej ilości dobroczynnych substancji zawartych w owocach.

Jeśli zastanawiasz się nad jakością owoców mrożonych i konserwowanych, nie przegap naszego artykułu Czy świeże owoce i warzywa są zdrowsze od mrożonych lub konserwowanych? 

Jak przechowywać liofilizowane owoce?

Liofilizowane owoce nie powinny być wystawione na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. Dlatego idealnie jest trzymać je w spiżarni, aby uniknąć zmiany koloru, tekstury lub innych właściwości. Podobnie kawałki powinny być przechowywane w suchym miejscu, aby nie wchłaniały wilgoci. Dlatego warto przechowywać je w spiżarni w zamykanym pojemniku lub pudełku. [3]

Jakie wartości odżywcze mają liofilizowane owoce?

Aby lepiej poznać zawartość odżywczą, użyjmy truskawek jako przykładu. [4]

Jak widać, wartość energetyczna liofilizowanych i świeżych owoców różni się dość znacznie. Nie jest to jednak spowodowane tym, że do produktów liofilizowanych dodano masę innych składników, aby zwiększyć wartość energetyczną. Wyjaśnienie jest znacznie prostsze. Świeże owoce zawierają dużą ilość wody, a dokładniej około 90%. Jeśli jednak pozbawimy je wody, która nie ma kalorii, w wyniku liofilizacji, staną się znacznie bardziej skoncentrowanym źródłem składników odżywczych. [5]

Prawdopodobnie jest dla Ciebie oczywiste, że nie powinieneś jeść takiej samej ilości liofilizowanych i świeżych owoców. Z liofilizowanymi owocami należy obchodzić się z nieco większą ostrożnością i nie jeść ich garściami jak świeżych owoców. Jeśli jednak włożysz liofilizowane owoce do wody, jogurtu lub innych płynów, zwiększają one swoją objętość i są znacznie bardziej sycące. Traci jednak swoją chrupkość. Dlatego musisz zastanowić się, jaką teksturę chcesz uzyskać w danym momencie.

Zastanawiasz się, ile kalorii ma każdy owoc? W takim razie nie przegap naszego artykułu Owoce: ile kalorii i jakie witaminy i minerały zawierają?

5 korzyści liofilizowanych owoców

Zalety owoców to nie tylko zawartość składników odżywczych, ale także sposób ich przetwarzania.

1. Pachną i smakują jak świeże owoce

Po otwarciu paczki liofilizowanych owoców, możesz być zaskoczony, że ich smak i aromat dorównuje świeżym owocom. Nawet jeśli suszone kawałki truskawki są lekkie jak papier i choć wydawać by się mogło, że praktycznie nie mają smaku, jest wręcz przeciwnie. Gdy tylko wrzucisz je do owsianki, jogurtu lub do ust, owoce wchłoną niezbędną wilgoć i zaczną jeszcze bardziej przypominać świeże owoce.

2. Możesz je zabrać w podróż

Owoce tracą część swoich właściwości przez to, że są pozbawione wody. Kto kiedykolwiek włożył do plecaka kawałek świeżego owocu, a po wyjęciu ujrzał nieestetyczną masę i plecak wymagający porządnego prania? Właśnie tego nie uzyskasz w przypadku owoców liofilizowanych. Nawet jeśli kawałki liofilizowanych owoców rozsypią się w plecaku, nie ma problemu, wystarczy je wyjąć i gotowe.

Krótko mówiąc, liofilizowane owoce to praktyczne produkty, które możesz zabrać wszędzie jako przekąskę. Idealnie nadaje się do pracy, na uczelnię czy wycieczki, gdzie z pewnością przyda się jako szybkie źródło energii. I uwaga, można je nawet zabrać w kosmos. Podczas przetwarzania tracą do 90% wody, dlatego są tak kompaktowe, jak to tylko możliwe. Dlatego liofilizowane owoce są również określane jako owoce dla astronautów. Jeśli więc chcesz wybrać się w podróż w kosmos, koniecznie zabierz ze sobą paczkę liofilizowanych owoców.

Jeśli zastanawiasz się, jak stworzyć zrównoważoną przekąskę, nie przegap naszego artykułu Co powinna zawierać zrównoważona przekąska i jak zdrowo zastąpić wysokokaloryczne przekąski?

A więcej o wskazówkach dotyczących przekąsek, które dodadzą Ci energii podczas aktywności sportowej możesz przeczytać w naszym artykule Co jeść i pić, aby uzyskać wystarczającą ilość energii podczas pieszych wycieczek lub jazdy na rowerze?

3. Idealnie nadają się do dekoracji deserów

Nie lubisz kolorowych kawałków pełnych sztucznych barwników i dodatku cukru, które służą do dekoracji babeczek lub świątecznych wypieków? W takim razie możesz spróbować zastąpić je liofilizowanymi owocami. Nie tylko świetnie wyglądają w deserach, owsiankach i innych potrawach, ale także lepiej smakują. Dodają słodkości lub kwaśności do potraw, w zależności od tego, jakich owoców użyjesz. Nie zapominajmy też o zapachu. Nie uwierzysz, że deser tak naprawdę nie zawiera świeżych owoców.

4. Mają dłuższy termin przydatności do spożycia

Kolejną przewagą nad świeżymi owocami jest okres trwałości owoców liofilizowanych. Jeśli przyniesiesz ze sklepu bardzo dojrzałe owoce lub zbierzesz świeże z ogrodu, mogą one następnego dnia zacząć gnić lub pleśnieć. W przypadku liofilizowanych owoców nie ma takiego ryzyka, jeśli są one odpowiednio przechowywane. Mogą one pozostać dobre przez kilka miesięcy, jeśli są przechowywane w spiżarni. Niektórzy producenci twierdzą nawet, że liofilizowane owoce wytrzymują 25-30 lat. Nie możemy jednak tego potwierdzić. Biorąc pod uwagę ich wspaniały smak, żadne opakowanie nie przetrwa zbyt długo w Twojej spiżarni. [6]

Jak można wykorzystać liofilizowane owoce?

Nie musisz po prostu dodawać liofilizowanych owoców do owsianki lub jeść ich samodzielnie, to byłoby trochę nudne, prawda? Doskonale nadają się do smoothies, napojów, przygotowywania domowych lodów, pieczenia i innych smakołyków. Aby ułatwić Ci sprawę, wybraliśmy kilka pysznych przepisów, które możesz wypróbować z liofilizowanymi owocami. Czy już się ślinisz?

O czym warto pamiętać?

Owoce powinny być codzienną częścią Twojej diety. A jeśli nie uprawiasz malin i truskawek w okresie zimowym, liofilizowane owoce są najlepszym sposobem na uzyskanie autentycznego smaku i zapachu świeżo zerwanych owoców. W kuchni liofilizowane owoce mają tyle samo zastosowań, co świeże. W niektórych przepisach, np. na kruche ciasteczka, sprawdzają się nawet lepiej. A jeśli są odpowiednio przechowywane, nie ma ryzyka, że szybko się zepsują.

Czy znasz kogoś, kto unika suszonych owoców, ponieważ uważa, że nie są one zdrowe? Podziel się naszym artykułem, aby pomóc im odkryć bolesną prawdę.

Źródła:

[1] Sagar Bhatta et al. – Freeze-Drying of Plant-Based Foods – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7022747/

[2] Dorota Nowak et al. – The Freeze-Drying of Foods—The Characteristic of the Process Course and the Effect of Its Parameters on the Physical Properties of Food Materials – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7603155/

[3] What Is Freeze Dried Fruit? – https://www.thespruceeats.com/what-is-freeze-dried-fruit-5193827

[4] Strawberries, raw – https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/2346409/nutrients

[5] Sandulachi Elisavet et al. – Water activity concept and its role in strawberries food – https://ibn.idsi.md/vizualizare_articol/22770

[6] All About Freeze Dried Fruits Shelf LIfe – https://ratinkhosh.com/freeze-dried-fruits-shelf-life/

[7] Ovoce sušené mrazem namočte. Během chvíle je jako čerstvé a plné vitamínů – https://www.vimcojim.cz/magazin/clanky/o-vyzive/Ovoce-susene-mrazem-namocte.-Behem-chvile-je-jako-cerstve-a-plne-vitaminu__s10010x19583.html