Czy świeże owoce i warzywa są zdrowsze niż mrożone lub konserwowane?

Nie kupujesz mrożonych i konserwowanych warzyw, bo uważasz, że mają mniej witamin i minerałów niż świeże? W artykule dowiesz się ciekawych faktów na temat mrożonych, świeżych i konserwowanych produktów oraz ich zawartości składników odżywczych. Warzywa i owoce są ważnym elementem zdrowego stylu życia i źródłem witamin, minerałów oraz błonnika. Niestety, nie wszystkie owoce i warzywa są dostępne na półkach sklepowych przez cały rok. Świeże i mrożone produkty często różnią się głównie ceną, a wielu z nas woli produkty świeże od mrożonych. Czy wariant mrożony lub w puszce jest równie zdrowy czy też jego zawartość składników odżywczych znacznie się różni? Dowiedz się, jakie są różnice między świeżymi, mrożonymi i konserwowanymi warzywami i owocami.

Świeże czy mrożone? Świeże produkty nie muszą być zdrowsze

Świeże warzywa i owoce są uważane za najzdrowsze opcje na półkach sklepowych, ale może tak nie być. Nie musi być również prawdą, że warzywa, które dojrzewają podczas transportu do sklepów, nie mają czasu na dojrzewanie, więc są automatycznie mniej pożywne. Rośliny wchłaniają dużą część minerałów nawet w pierwszych fazach wzrostu. Świeże produkty można znaleźć na półkach sklepowych w następujących formach [2]:

1. Dojrzałe po zbiorach – owoce lub warzywa zbierane są przed dojrzewaniem i dojrzewają podczas transportu
2. Dojrzałe – produkty są zbierane i sprzedawane po okresie dojrzewania, produkty te można znaleźć np. na rynkach warzywnych

Zaskakujący jest fakt, że według kilku badań owoce lub warzywa dojrzewające po zbiorach nie mogą być gorszym wyborem. Oprócz gleby, zawartość składników odżywczych w produktach zależy od innych czynników, takich jak pogoda, pora roku, sposób uprawy lub czas trwania i sposób przechowywania. Oznacza to, że aby uzyskać witaminy i inne składniki odżywcze, owoce nie muszą przebywać w kraju tak długo, jak to możliwe. [2]

Warzywa lub owoce uzyskują składniki odżywcze z gleby, więc ich zbieranie wydaje się „pozbywać” źródła składników odżywczych. Jednak po zbiorze wykorzystują one otrzymane składniki odżywcze do utrzymania tkankowych komórek przy życiu, a tym samym do ich rozkładu. Niektóre składniki odżywcze są bardziej wrażliwe niż inne, na przykład witamina C. W badaniu z 2007 roku stwierdzono, że na przykład szpinak traci całą zawartość witaminy C w ciągu 7 dni w temperaturze pokojowej (20° C). W porównaniu ze szpinakiem, marchew lepiej radzi sobie z temperaturą pokojową, ponieważ w tym samym czasie traci tylko 27%.W przypadku wariantu świeżego, szpinak zdecydowanie lepiej włożyć go do lodówki, więc w ciągu 7 dni straci się tylko 75% zawartości witaminy C. Utrata witaminy C w niektórych rodzajach warzyw i metod ich przechowywania są dobrze zadeklarowane w tabeli z powyższych badań. Podane wartości stanowią stratę w procentach, która różni się w zależności od warunków przechowywania [3] [4]:

	Świeże, 20 °C, 7 dni (% masy suchej)	Świeże, 4 °C, 7 days (% masy suchej)	Mrożone, -20 °C, 12 miesięcy (% masy suchej)
Brokuły	56	0	10
Marchew	27	10	–
Fasola szparagowa	55	77	20
Zielony groszek	60	15	10
Szpinak	100	75	30

Korzyści płynące z mrożonych owoców i warzyw

Dla wielu osób mrożone owoce lub warzywa są tylko drugim wyborem, być może dlatego, że często sprzedawane są w nieprzejrzystych opakowaniach. Ponadto dość powszechne jest przekonanie, że są to produkty niższej jakości. Jednak zdrowe produkty można znaleźć w pudełkach po mrożonkach w supermarkecie, a oto 5 powodów, dla których warto rozważyć mrożonki [1] [2] [7]:

1. Mogą być tak samo pożywne jak świeże – proces zamrażania nie niszczy wszystkich składników odżywczych w owocach czy warzywach. Zawartość składników odżywczych może być zmniejszona zarówno w przypadku produktów świeżych, jak i mrożonych, podczas gdy w niektórych przypadkach zamrażanie zapewni mniej znaczącą redukcję. Jeśli produkt mrożony jest przechowywany przez dłuższy czas, niektóre składniki odżywcze mogą ulec rozkładowi. Proces ten może rozpocząć się w przypadku niektórych składników odżywczych, gdy są one przechowywane dłużej niż rok.
2. Mają czas na dojrzewanie – kilka świeżych produktów zbiera się przed dojrzewaniem, ponieważ często trafiają one na sklepowe półki z zupełnie innej części świata. Większość mrożonych produktów jest przetwarzana natychmiast po zbiorach, dzięki czemu mają one czas dojrzewania i zawierają witaminy, minerały oraz antyoksydanty. Nie jest to jednak regułą, ponieważ owoce i warzywa potrafią syntezować składniki odżywcze nawet po zbiorach.
3. Jest to łatwiejszy wybór – masz ochotę na maliny lub jagody, ale nie chcesz iść do sklepu? Zajrzyj do swojej zamrażarki. Mrożone warzywa i owoce są zawsze pod ręką i nie musisz się trudzić się ze znalezieniem świeżych wariantów.
4. Nie zawierają dodatków – najlepiej jest zawsze sprawdzić składniki, ale znalezienie warzyw lub owoców bez dodatków nie stanowi takiego problemu. Zamrażanie samo w sobie konserwuje, więc nie potrzebujesz innych dostarczonych konserwantów.
5. Zapobiega rozprzestrzenianiu się mikroorganizmów – bakterie chorobotwórcze i inne mikroorganizmy mogą namnażać się na żywności i powodować jej toksyczność. Zatrucie pokarmowe jest poważną sprawą, dlatego konieczne jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się patogenów wytwarzających toksyny. Przechowywanie żywności w zamrażarce jest pod względem bezpieczeństwa lepsze niż w lodówce. Optymalna temperatura w zamrażarce wynosi -18 ° C, a w lodówce 4 ° C, a nawet w lodówce możliwe jest, że niektóre „złe” bakterie będą się rozprzestrzeniać. Nie oznacza to jednak, że należy obawiać się zatrucia pokarmowego przez żywność, którą wkładamy do lodówki. Zamrażarka jest bezpieczniejszą opcją, a dla lepszego przeglądu przedstawiamy minimalną temperaturę wymaganą do rozprzestrzeniania się niektórych mikroorganizmów [2]:

Te produkty mogą Cię zainteresować:

	Minimalna temperatura wymagana do rozprzestrzeniania się drobnoustrojów w °C
Escherichia coli	-2
Carnobacterium (kilka gatunków)	-1.2
Listeria monocytogenes	-0.4, 0.5, 1
Salmonella (kilka gatunków)	5.2, 6.7
Staphylococcus aureus	6.7, 7
Campylobacter jejuni	30, 31

Blanszowanie – pozbywa się bakterii, ale także witamin

Blanszowanie jest procesem i techniką gotowania, w której owoce lub warzywa umieszcza się we wrzącej wodzie lub na parze przez krótki czas. Po blanszowaniu powinno nastąpić schłodzenie w celu przerwania procesu gotowania. Jego celem jest zatrzymanie naturalnej aktywności enzymów surowych owoców lub warzyw, które mogą powodować utratę koloru, smaku i tekstury. Każdy rodzaj jest blanszowany przez inny okres czasu, np. pomidory przez 30 sekund lub kalafior przez maksymalnie 3 minuty. Celem blanszowania jest również usunięcie organizmów i zabrudzeń, ale również spowolnienie utraty witamin. Podczas gotowania, blanszowanie jest również konieczne do oddzielenia skórki, ponieważ po blanszowaniu pomidory lub migdały lepiej się obierają. [8] [9]

Blanszowanie jest procesem, który wpływa na zawartość witamin i innych składników odżywczych. W przypadku witamin konieczne jest rozróżnienie pomiędzy witaminami rozpuszczalnymi w wodzie i witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach. Gorąca woda chroni witaminy rozpuszczalne w tłuszczach A, D, E i K przed rozkładem. Jednak obróbka cieplna ma negatywny wpływ na witaminy rozpuszczalne w wodzie, takie jak witamina B1, kwas foliowy i witamina C. Utrata składników odżywczych w wyniku blanszowania różni się w zależności od rodzaju warzywa i czasu trwania blanszowania. Może ona stanowić średnio 50%, ale zakres redukcji może wynosić od 10 do 80%. Inaczej jest z minerałami, ponieważ blanszowanie zachowuje 78-91% minerałów. [7] [10]

Warzywa w puszkach i składniki odżywcze

Owoce i warzywa w puszkach są praktyczne i dostępne w różnych formach i ilościach. Pozostaje jednak pytanie o ich jakość i zawartość składników odżywczych w porównaniu z formą mrożoną i świeżą.

Ogólnie rzecz biorąc, owoce i warzywa w puszkach mogą podlegać kilku dostosowaniom. Często dodawane są dodatki i sól, ale blanszowanie lub zanurzanie w syropie jest również powszechne. Dostosowania te mogą być jednym z powodów, dla których niektórzy konsumenci wyłączyli je z diety. [2]

Owoce i warzywa w puszkach są tak samo praktyczne jak mrożone. Jedyna różnica polega na tym, że zamiast zamrażarki, szukasz ich w spiżarni. Jak już wspomnieliśmy, podczas produkcji mogą one przejść kilka procesów. Jeśli szukasz zdrowego produktu, spróbuj skupić się na 2 ważnych cechach – soli i cukrze. Sól lub sód są dodawane w celu konserwacji ale produkty bez dodatku soli lub o niskiej zawartości sodu są idealnym wyborem. Cukier jest podobny, dla zdrowszej alternatywy poszukuj owoców marynowanych w wodzie lub w swoim własnym soku. Nie jest to trudne, należy tylko przeczytać i porównać informacje na opakowaniu. Ponadto puszki mają jeszcze jedną zaletę, o której nie należy zapominać, a jest nią często długi okres trwałości. [11]

Ostateczne porównanie składników odżywczych w zależności od przetwarzania

W swoim artykule ekspert ds. zdrowia i kondycji fizycznej Natalie Digate Muth przedstawia przegląd zmian w zawartości składników odżywczych w zależności od przygotowania warzyw lub owoców. Jest on oparty na pracy Rickman, Barrett and Bruhn z 2007 roku, które są wyjątkowe ze względu na swoją zawartość i można je znaleźć w źródłach naszego artykułu [5] [6]:

• Minerały, błonnik, węglowodany, białka i tłuszcze – zarówno świeże, konserwowane, jak i mrożone warzywa i owoce – ich wartości są na ogół takie same. Utrata błonnika może nastąpić tylko wtedy, gdy warzywa są fizycznie oddzielone. Jeśli skórka lub zewnętrzna warstwa została usunięta, stwierdzono spadek zawartości błonnika w produktach.
• Witamina A, karotenoidy i witamina E – spadek zawartości składników odżywczych jest różny w zależności od konkretnego warzywa lub owocu. Blanszowanie powoduje utratę tylko niewielkiej ilości witaminy rozpuszczalnej w wodzie, co oznacza, że forma puszkowana i zamrożona jest prawie tak samo pożywna jak świeża. Pomidory w puszkach mają najwięcej beta-karotenu, podobnie jak mrożony groszek i świeża fasola szparagowa. Najwyższy poziom beta karotenu występował w tych formach.
• Witamina C – jeden z problematycznych składników, ponieważ jest wrażliwa na światło, ciepło i tlen. Długie przechowywanie owoców zmniejsza jej zawartość, jak również ulega utracie podczas puszkowania. Jeśli Twoim celem jest spożycie owoców i warzyw z zawartością witaminy C, unikaj długotrwałego przechowywania w nieodpowiednich temperaturach.
• Witaminy z grupy B – najlepszym źródłem tych witamin są świeże owoce. Jego zawartość zmniejsza się np. podczas blanszowania, ponieważ “witaminy z grupy B” są wrażliwe na światło i ciepło, podobnie jak witamina C.

Czy jesteś zainteresowany wrażliwością witaminy C na ciepło i światło? Aby dowiedzieć się więcej o znaczeniu witaminy C, przeczytaj nasz artykuł – Witamina C: wszystko, co musisz o niej wiedzieć, zanim będzie za późno.

Co warto zapamiętać z tego artykułu?

• Owoce i warzywa zebrane przed dojrzewaniem nie mogą być mniej pożywne niż zebrane po zbiorach.
• Owoce i warzywa, po oderwaniu, czerpią pożywienie z substancji odżywczych dla swoich tkanek.
• Zamrażanie nie musi powodować utraty składników odżywczych w owocach i warzywach.
• Zamrażanie owoców i warzyw jest najbezpieczniejszym sposobem zapobiegania rozprzestrzenianiu się mikroorganizmów.
• Blanszowanie ma również swoje zalety, a nie wszystkie witaminy są przez nie niszczone w 100%.
• Przedłużające się przechowywanie świeżych owoców może powodować spadek ilości witamin.
• Minerały, błonnik, węglowodany, białka i tłuszcze można znaleźć w wersjach świeżych, mrożonych i konserwowanych.
• Produkty w puszkach nie są złe, ale jeśli szukasz zdrowszej opcji, powinieneś sprawdzić ich zawartość soli i cukru.

Najbardziej idealnym źródłem witamin, minerałów i innych składników odżywczych są że owoce i warzywa, które spożywa się krótko po zbiorach. Jednak nie każdy z nas ma duży ogród, z którego zawsze można zerwać dojrzałe owoce. Świeże owoce i warzywa są świetne, ale jeśli przechowujemy je przez dłuższy czas, składniki odżywcze prędzej czy później znikną. Nie martw się o produkty mrożone i konserwowane, możesz z nich otrzymać również pewne witaminy. Ponadto przyda Ci się puszka kukurydzy na pizzę (oczywiście białkową) lub kompot w domu podczas deszczowego dnia.

Celem artykułu było zwrócenie uwagi na zalety i wady różnych form form owoców i warzyw. Wierzymy, że dowiedziałeś się wszystkiego, co trzeba wiedzieć o różnicach między mrożonymi, konserwowanymi i świeżymi warzywami. Chcesz, aby Twoi znajomi dowiedzieli się o mrożonych i konserwowanych alternatywach? Zachęcamy do wspierania artykułu poprzez dzielenie się nim.

Źródła:

[1] Cynthia Sass – 5 Reasons This Nutritionist Buys Frozen Fruits and Veggies – https://www.health.com/nutrition/reasons-nutritionist-buys-frozen-fruits-veggies

[2] Michael Hull – Is there a difference between fresh, frozen, and canned vegetables? – https://examine.com/nutrition/fresh-vs-frozen-vs-canned-vegetables/

[3] Jessica Brown – Tinned and frozen fruits and vegetables tend to be seen as less nutritious than fresh versions. But that’s not always the case. – https://www.bbc.com/future/article/20200427-frozen-fresh-or-canned-food-whats-more-nutritious

[4] Joy C Rickman, Diane M Barrett, Christine M Bruhn – Nutritional comparison of fresh, frozen and canned fruits and vegetables. Part 1. Vitamins C and B and phenolic compounds – https://ucanr.edu/sites/kingscounty/files/19187.pdf

[5] Natalie Digate Muth – How much difference is there in nutritional value between fresh and frozen fruits and vegetables? – https://www.acefitness.org/education-and-resources/lifestyle/blog/859/how-much-difference-is-there-in-nutritional-value-between-fresh-and-frozen-fruits-and-vegetables/

[6] Joy C Rickman, Christine M Bruh, Diane M Barrett – Nutritional comparison of fresh, frozen, and canned fruits and vegetables II. Vitamin A and carotenoids, vitamin E, minerals and fiber – http://ucce.ucdavis.edu/files/datastore/234-778.pdf

[7] Mary Jane Brown – Fresh vs Frozen Fruit and Vegetables — Which Are Healthier? – https://www.healthline.com/nutrition/fresh-vs-frozen-fruit-and-vegetables

[8] Mary Margaret Chappell – Blanching 101: How to Blanch Vegetables and Fruits – https://www.forksoverknives.com/how-tos/blanching-101-how-to-blanch-vegetables-and-fruits/#gs.7a7rb8

[9] Freezing – https://nchfp.uga.edu/how/freeze/blanching.html#:~:text=Blanching%20cleanses%20the%20surface%20of,makes%20them%20easier%20to%20pack

[10] Sage Kalmus – Nutrients in Vegetables After Blanching – https://www.livestrong.com/article/528167-nutrients-in-vegetables-after-blanching/

[11] Fresh, Frozen or Canned Fruits and Vegetables: All Can Be Healthy Choices! – https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/add-color/fresh-frozen-or-canned-fruits-and-vegetables-all-can-be-healthy-choices