Zdrowe i niezdrowe podejście do gier: Jaka jest różnica między zwykłym graczem a graczem esportowym?

Sporty i gry wideo cieszą się szczególną popularnością na całym świecie. Stanowią świetną rozrywką dla milionów fanów, ale są także lukratywnym źródłem dochodów dla profesjonalnych graczy. Jednak w świecie gier nie wszystko jest tylko zabawą i grą. Najbardziej niepokojącym aspektem jest ilość czasu spędzonego w grze. Podczas gdy dla zwykłych graczy może to oznaczać zaledwie kilka godzin tygodniowo, profesjonalni e-sportowcy ćwiczą nawet do 8 godzin dziennie. Wiążą się z tym różne zagrożenia dla zdrowia i problemy, które sprawiają, że granie jest niezdrową aktywnością. Często jednak chodzi tylko o to, jak każda osoba podchodzi do tej kwestii i pomimo zbliżających się problemów, gaming można uprawiać również w zdrowy sposób. Jak? Podpowiemy Ci w dzisiejszym artykule.

Czym są niezdrowe nawyki w grach komputerowych

Na początku warto wspomnieć, że niezdrowe nawyki w grach nie są oficjalnie uznane za diagnozę. Chociaż, wraz ze stale rosnącą popularnością gier, może to kiedyś nastąpi. Zacznijmy od kilku ciekawych statystyk: [12–⁠14]

Ciekawe statystyki ze świata gier

• w 2023 roku na świecie będzie ponad 3 miliardy aktywnych graczy
• 64% dorosłych mieszkańców USA regularnie gra w gry
• średni wiek zwykłego gracza wynosi 34 lata, natomiast średni wiek gracza nałogowego to 24 lata
• 30% brytyjskich graczy przyznaje się do rezygnacji z prysznica lub posiłku z powodu gry
• 8,5% młodzieży w wieku 8-18 lat można określić jako graczy patologicznych, ich niezdrowe nawyki związane z grami przekładają się na problemy społeczne, psychologiczne i szkolne

Niezdrowe nawyki związane z grami to takie, które mogą wpędzić nas w kłopoty.

Przejawy niezdrowych nawyków związanych z graniem

Na przykład, niezdrowe podejście przejawia się wtedy, gdy gracz [1–⁠2]:

• czuje się niespokojny, smutny lub rozdrażniony, gdy nie może grać
• kłamie na temat tego, ile czasu spędził w grze
• nie jest już zainteresowany innymi hobby, które kiedyś sprawiały mu przyjemność
• zaniedbuje pewne aspekty życia kosztem gry (np. relacje, edukację, zdrowie fizyczne)
• używa gier do łagodzenia depresji lub złego nastroju
• wydaje dużą ilość pieniędzy na gry
• zaniedbuje sen, prawidłową dietę, ruch lub inne czynności związane z pielęgnacją ciała kosztem gry
• nie jest w stanie przestać gry lub grać rzadziej
• ma problemy na uczelni lub w pracy z powodu gry

Oczywiście, należy traktować je z dystansem, ponieważ mogą się one różnić w zależności od gracza. Ponadto, nie każdy, kto kocha gry komputerowe, automatycznie wykazuje niezdrowe podejście do grania. Diagnoza pojawia się dopiero wtedy, gdy gaming staje się uzależnieniem. Według wielu źródeł, tylko kilka osób spełnia kryteria uzależnienia od gier. Badanie przeprowadzone w American Journal of Psychology również przyjrzało się temu zagadnieniu. Obserwowali oni prawie 19 000 dorosłych graczy z USA, Wielkiej Brytanii, Niemiec i Kanady. Stwierdzili, że kryteria diagnozy uzależnienia lub zaburzenia spełnia tylko 0,3 do 1% osób. [3]

Kogo mogą dotyczyć niezdrowe nawyki związane z grami?

Według Statista, globalna średnia najdłużej trwającej rozgrywki w grze wyniosła w 2021 roku około 5,1 godziny. W USA liczba ta była wyższa, gdyż wzrosła do sześciu godzin. Jeśli gracze nie zrównoważą tego czasu odpowiednią aktywnością fizyczną (co najmniej 150 minut tygodniowo według NHS), mogą narazić się na ryzyko związane z siedzącym trybem życia. [4–5]

Niezdrowe nawyki związane z graniem mogą jednak dotknąć każdego, kto wykazuje wymienione wyżej objawy. I nie ma znaczenia, czy są to dzieci, młodzież czy starsi gracze. Złe nastawienie do gier często idzie w parze z zaniedbaniem zdrowego trybu życia. Dowodzi tego również badanie przeprowadzone przez Amerykańskie Towarzystwo Żywienia, w którym wzięli udział studenci grający w gry. W porównaniu z grupą niegrających, gracze mieli tendencję do mniejszej aktywności fizycznej, spożywania większej ilości sodu i niezdrowej żywności o wysokiej zawartości tłuszczów nasyconych. Wspominali również o większym obwodzie talii czy niższym spożyciu owoców i warzyw. E-sportowcy, którzy muszą codziennie ciężko trenować, mogą być naturalnie bardziej narażeni na to ryzyko. [6]

Te produkty mogą Cię zainteresować:

Czy esport jest zdrowy?

Esport sam w sobie reprezentuje bardziej poważne, profesjonalne podejście do gier, które obejmuje trening podobny do tego, jaki mają sportowcy w prawdziwym świecie. Gracze ci zazwyczaj trenują około 6-8 godzin dziennie, często włączając w to weekendy. Niektóre źródła podają nawet, że gracze esportowi spędzają na grze nawet 10–15 godzin dziennie. Mają też własnych trenerów, oceniają swoje wyniki i większość z nich przestrzega ustalonej rutyny dziennej. [7]

Problemem w przypadku esportu jest również, co nie jest zaskakujące, siedzący tryb życia. Jest on nawet poważniejszy niż w przypadku zwykłych graczy. Turnieje nie są wyjątkiem, gdzie niektórzy gracze spędzają w pozycji siedzącej do 12 godzin, nawet podczas przerw, gdyż wykorzystują je na analizę gry i przygotowanie strategii na kolejną rundę.

Niezależnie od tego, czy “trenujemy” kilka godzin dziennie, czy siedzimy podczas turnieju, taki tryb życia wcale nie jest korzystny dla naszego zdrowia. Poniżej przedstawiamy kilka wniosków z różnych badań.

• Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat esportu i jego przedstawicieli, koniecznie sprawdź nasz artykuł Czym jest eSport i jak wygląda życie wirtualnych sportowców.

Wyniki badań związane z siedzącym trybem życia

Osoby spędzające dużo czasu w pozycji siedzącej są bardziej narażone na ryzyko [8–9]:

• depresji i stanów lękowych
• niektórych rodzajów nowotworów
• chorób układu krążenia
• uczucia większego zmęczenia niż w pozycji stojącej
• śmierci
• cukrzycy
• otyłości

Na tego typu zagrożenia narażeni są również gracze esportowi oraz zwykli gracze, przy czym ci ostatni są właściwie najbardziej dotknięci tym problemem.

Gracze esportowi vs. zwykli gracze, kto jest w gorszej sytuacji?

Jak już wcześniej wspomniano, profesjonalny e-sportowiec najprawdopodobniej ma swoją własną rutynę, która jest ustawiona w taki sposób, że równoważy siedzenie przy komputerze lub konsoli ze zdrowym stylem życia. W większości przypadków gracze ci znajdują również czas na ćwiczenia, sen, rodzinę i przyjaciół.

Z drugiej strony, gracze amatorzy lub zwykli gracze spędzają swój wolny czas, próbując stać się lepszymi i przekraczać swoje granice, aby osiągnąć sukces zawodowy. W rzeczywistości oznacza to, że prawdopodobnie trenują godzinami, nie myśląc o swoim zdrowiu. Dieta typu fast-food, duża ilość napojów energetycznych lub słodzonych, brak ćwiczeń, minimalna aktywność fizyczna i zaniedbywanie snu nie są tu wyjątkami. [10]

Jak powinno wyglądać zdrowe podejście do grania?

Zwykli gracze

Granie jest uważane za zdrowe tylko wtedy, gdy nie jest jedyną aktywnością w twoim życiu. Zdrowi gracze spędzają czas z rodziną, chodzą do szkoły lub pracy, mają przyjaciół nie tylko w sieci, ale przede wszystkim w świecie rzeczywistym i cieszą się innymi zainteresowaniami poza graniem. Jeśli gaming jest pozytywnym nawykiem, można go potraktować jako normalną część życia. Gracze znajdują na nią czas, ale nie wpływa ona na ich zdrowie, a oni mają czas na uczelnię, pracę czy inne normalne obowiązki. [15]

Profesjonalni gracze esportowi

W przypadku profesjonalistów sytuacja wygląda nieco inaczej, ponieważ specjaliści ds. zarządzania zespołem dbają o zdrowe podejście do gry. Słynne drużyny esportowe inwestują ogromne pieniądze w zdrowie i kondycję swoich zawodników. Walczą o atrakcyjne nagrody, a każda kontuzja gracza może mieć druzgocący wpływ na sukces całej drużyny. Zawodnicy ci mają swoich trenerów fitness, uprawiają sport, a ich dieta jest skomponowana w zdrowy sposób. Dobry stan zdrowia profesjonalnych graczy potwierdza również badanie przeprowadzone przez Queensland University of Technology, które wykazało, że gracze esportowi są o 21% zdrowsi niż ogół populacji. W badaniach wzięło udział 1400 profesjonalistów, z których większość potwierdziła, że nie pali i prawie nigdy nie pije alkoholu. [11]

Proste wskazówki wspierające zdrowe granie

Jednak nawet przypadkowi gracze mogą zadbać o swoje zdrowie. Esport Healthcare, strona internetowa skupiona na zdrowiu graczy i e-sportowców, zaleca wykonywanie następujących czynności co 15 do 20 minut:

• Daj oczom przerwę – podczas grania nasze oczy skupiają się wyłącznie na monitorze lub ekranie. Jeśli gramy bez przerwy, nasz wzrok bardzo się nadwyręża. Oczy są suche i zmęczone do tego stopnia, że widzenie na odległość może stać się niewyraźne. Zamiast tego daj swoim oczom przerwę, patrząc przez chwilę w dal i skupiając się na różnych obiektach za monitorem lub wokół ciebie. Jeśli chcesz zachować szczególną ostrożność, możesz wypróbować Eye Support.
• Wstań od komputera – w ferworze zabawy możemy zapomnieć, ile godzin siedzimy w miejscu. Kwestia siedzenia omówiliśmy wcześniej, więc wiemy już, że taki tryb życia zdecydowanie nie jest zdrowy. Zamiast tego zrób sobie przerwę. Wstań, przejdź się lub rozciągnij mięśnie.
• Nie zapominaj o szyi – szyi i głowie również brakuje ruchu podczas gry, ponieważ w ferworze gry ludzie często mają tendencję do złej postawy. Może to powodować sztywność, a z czasem nieprzyjemny ból. Dlatego nie zapominaj o wykorzystaniu przerwy w grze do regularnego poruszania szyją. Możesz spróbować obrócić głowę w obie strony, w lewo i w prawo lub wykonywać ruchy szyi do przodu lub do tyłu.
• Mruganie oczu – w ferworze gry często zdarza się, że rzadziej mrugamy oczami, aby niczego nie przegapić. Wynikiem tego może być suchość oczu i późniejsze uczucie pieczenia. Częste mruganie oczu może złagodzić tego typu problemy. Staraj się o tym pamiętać i mrugaj regularnie podczas gry. Jeśli zdajesz sobie sprawę, że nie mrugałeś od jakiegoś czasu, spróbuj mrugnąć mocno oczami 5 do 10 razy za jednym razem.

6 wskazówek, jak cieszyć się grą w zdrowy sposób

Poniżej znajdziesz kilka dodatkowych wskazówek, które mogą pomóc Ci w zdrowym podejściu do gier.

1. Ustal granice lub graj o nagrody

Jednym z głównych problemów podczas grania jest to, że możemy się w nim całkowicie zatracić i łatwo zapomnieć o czasie. Skutkiem tego może być nie tylko niezdrowe długie siedzenie przed komputerem, ale także zaniedbywanie obowiązków i inne wymienione wyżej wady. Jeśli więc czujesz, że granie pochłania zbyt wiele Twojego czasu, rozwiązaniem jest wyznaczenie granic. Ustal z góry konkretną ilość godzin, którą możesz poświęcić na grę, biorąc pod uwagę swoje obowiązki.

Jeśli obawiasz się, że nieświadomie rozciągniesz ten czas, ustaw alarm lub stoper w swoim smartfonie. Ewentualnie skorzystaj z oprogramowania, które powiadomi Cię, gdy minie określony czas. Jeśli podczas gry musisz skupić się na innych rzeczach, nie graj online, ale wybierz grę, którą można łatwo wstrzymać. Granie o nagrody również może okazać się pomocne w ustaleniu granic. To znaczy, tylko po spełnieniu wszystkich swoich codziennych obowiązków. Jest to świetny sposób jak utrzymanie motywacji i uniknięcie negatywnego wpływu grania na swoje życie. [16]

2. Unikaj nieświadomego objadania

Właściwa dieta jest ważna nie tylko dla graczy, ale także dla każdego, kto dba o swoje zdrowie. Niezdrowe nawyki żywieniowe mogą mieć negatywny wpływ na masę ciała, zdrowie, samopoczucie czy poziom energii.

Bardzo ważne jest również unikanie nieświadomego objadania się podczas grania i siedzenia przed komputerem. Gracze często zamawiają pizzę, jedzą chipsy lub coś słodkiego. Następnie, w ferworze gry, nie potrafią się kontrolować i bardzo łatwo przyjmują duże ilości kalorii z niezdrowych przekąsek uzupełniane o kalorie z napojów gazowanych lub energetycznych.

Rozwiązaniem może być tzw. mindful eating, czyli świadome spożywanie posiłków. Oznacza to, że nie należy jeść przed monitorem. Możesz delektować się posiłkiem w wygodnym miejscu, bez rozpraszających czynników, takich jak telewizor, radio itp. Te same zasady możesz zastosować do przekąsek. A jeśli chcesz je zjeść podczas gry, spróbuj mniejszych porcji. W przypadku chipsów, możesz po prostu przesypać trochę do małej miseczki. Nawet jeśli zjesz je wszystkie w ferworze gry, pusta miska będzie sygnałem, że skończyłeś już swoją porcję. Jeszcze zdrowsze byłoby całkowite wykluczenie chipsów i zastąpienie ich np. małą porcją suszonych owoców, orzechów lub alternatywą w postaci chipsów białkowych. [17]

• Jeśli jesteś zainteresowany tą kwestią, koniecznie przeczytaj nasz artykuł Czym jest zdrowa dieta i jak nauczyć się zdrowo odżywiać?

3. Nie zapominaj o wystarczającym spożyciu wody

Podobnie jak w przypadku jedzenia, również bardzo łatwo jest zapomnieć o piciu odpowiedniej ilości płynów. Jeśli właśnie spędziłeś kilka godzin w wirtualnym świecie, podczas których wypiłeś szklankę lub dwie wody, nie jesteś nawet blisko optymalnego spożycia płynów. Według ekspertów z Institute of Medicine of the National Academies, powinno ono wyglądać następująco. [18]

Ile wody powinno się pić dziennie?

• 30-45 ml wody na kilogram masy ciała
• 2,7 litra w przypadku kobiet (około 11 szklanek)
• 3,7 litra w przypadku mężczyzn (około 15 szklanek)

Dlatego butelka wody powinna zawsze znajdować się na Twoim biurku gamingowym, a pić z niej należy przynajmniej co pół godziny. Dostarczanie świeżej wody może pomóc uniknąć odwodnienia, które wiąże się z nieprzyjemnymi objawami, takimi jak ból głowy, suchość w ustach czy zawroty głowy.

• Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, przeczytaj nasz artykuł Jak niewystarczające spożycie wody wpływa na Twoje zdrowie.

Aby uczynić wirtualne rozgrywki jeszcze lepszymi, możesz wypróbować niektóre z suplementów stworzonych dla graczy

Jeśli nie lubisz zwykłej wody, możesz czasem użyć suplementów dla graczy w proszku, które nadają jej smak i przynoszą inne korzyści, aby wyostrzyć zmysły. Zawierają one adaptogeny, nootropiki oraz ważne witaminy i minerały. Tego typusuplementy dla graczy są używane przez graczy w postaci proszku lub kapsułek w celu wsparcia maksymalnej wydajności w grach.

• Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, sprawdź nasz artykuł Najlepsze suplementy diety dla graczy i e-sportowców.

4. Nie zapominaj o dobrej jakości snu

Choć nie jest to regułą, wiele osób gra w gry szczególnie wieczorem, po powrocie do domu z pracy lub uczelni i zakończeniu codziennych obowiązków. Jeśli nie wyznaczą omawianych wcześniej granic, mogą grać przez kilka godzin do późnej nocy. Rano budzą się zmęczeni, co potem wpływa na cały ich dzień. Dodatkowo długotrwały brak snu może mieć negatywny wpływ na ogólny stan zdrowia i przynieść zmęczenie, drażliwość, wahania nastroju, trudności z koncentracją czy przyrost wagi. [19]

Aby uniknąć wspomnianych objawów, upewnij się, że przesypiasz wystarczającą ilość godzin w ciągu każdego dnia. Ilość w tym przypadku różni się w zależności od osoby, ale 7–9 godzin snu na dobę jest uważane za ogólne zalecenie dla przeciętnej osoby dorosłej. Jak to zrobić? Postaraj się wyłączyć grę co najmniej godzinę przed snem, aby Twoje ciało mogło się wystarczająco zrelaksować, a oczy odpocząć. Zaplanuj też swoje sesje gier tak, aby nie zostawać do późna, jeśli następnego dnia musisz wstać wcześnie. Technika z punktu pierwszego może okazać się pomocna. Ustaw timer, który przypomni Ci, że czas skończyć grę i przygotować się do snu. [20] [29]

• Jeśli uważasz ten temat za interesujący, przeczytaj nasz artykuł Co się dzieje z Twoim ciałem, gdy nie śpisz wystarczająco dużo?

5. Zwróć uwagę na swoją postawę

Konsekwencje siedzenia, o których wspominaliśmy wcześniej, można częściowo zminimalizować poprzez prawidłowe siedzenie. Na czym polega ta sztuczka? [21 – 22]

Przewodnik, jak zachować dobrą postawę przy komputerze

• Staraj się nie garbić ani nie pochylać do przodu podczas siedzenia i utrzymuj prostą postawę z rozluźnionymi ramionami.
• Trzymaj szyję i głowę prosto, bez pochylania się.
• Kluczem jest siedzenie z plecami wygiętymi do tyłu, aby uzyskać wsparcie w dolnej części pleców. Jeśli masz zwykłe krzesło bez podparcia lędźwiowego, możesz spróbować umieścić małą poduszkę lub zwinięty koc czy ręcznik za dolną częścią pleców. Podkładka do rozluźnienia i masażu pleców jest również świetnym akcesorium dla wsparcia dolnych partii pleców. Zapewnia ona dodatkowe wsparcie i pomaga skorygować postawę w pozycji siedzącej.
• Całe stopy powinny leżeć płasko na ziemi.
• Nogi powinny być zgięte w kolanach pod kątem 90 stopni.
• Nie należy siedzieć ze skrzyżowanymi nogami.
• Monitor powinien być oddalony o co najmniej długość ramienia i umieszczony na wysokości oczu.
• Wyreguluj kąt nachylenia klawiatury. Ustaw ją tak, aby podczas pisania nie zginać nadgarstków, a tym samym nie wywierać na nie niepotrzebnego nacisku.
• Możesz również rozważyć zastosowanie ergonomicznej myszki i klawiatury.

Oczywiście nie musisz siedzieć w ten sposób przez kilka godzin bez przerwy. Zawsze możesz lekko zmienić pozycję swojego ciała.

• Jeśli plecy bolą Cię podczas siedzenia i chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, przeczytaj nasz artykuł Ból pleców: 10 najczęstszych przyczyn i sposoby jak sobie z nim radzić.

6. Spróbuj interaktywnych gier sportowych

Jednym ze świetnych sposobów na zdrowsze granie jest wypróbowanie interaktywnych gier na jednej z różnych platform VR. Ich dużą zaletą jest to, że nie musisz siedzieć podczas gry, a całe ciało angażuje się w grę. PC i konsole takie jak Xbox, Nintendo czy PlayStation oferują wiele podobnych tytułów. Do wyboru jest naprawdę szeroki wybór gier walki, różnych symulatorów, gier sportowych czy muzycznych. W rezultacie otrzymujemy naprawdę zabawne i aktywne doświadczenie, które będzie sprzyjać ruchowi. Dużą zaletą jest również to, że w większość gier można grać z przyjaciółmi, co z kolei wzbogaca społeczne aspekty naszego życia. [23]

Podsumowując

Samo granie w gry zdecydowanie nie jest złe i zapewnia wiele korzyści. Rozwija na przykład zdolności poznawcze czy logiczne myślenie a także poprawia zdolność do podejmowania szybszych decyzji. Jeśli rozrasta się do poziomu profesjonalnego, otwiera drzwi do świata esportu, w którym gracze stają się celebrytami rywalizującymi o atrakcyjne nagrody finansowe na oczach milionów fanów z całego świata. Jednak korzyści z grania w gry możesz czerpać tylko wtedy, gdy Twoje podejście do gier jest zdrowe. W przypadku, gdy masz odwrotne odczucia, zdecydowanie wypróbuj jedną z naszych powyższych porad. Ponieważ każda gra jest korzystna tylko tak długo, jak długo dobrze się przy niej bawisz i jak długo nie ma ona negatywnego wpływu na Twoje zdrowie. [24]

Źródła:

[1] Claire McCarthy - Unhealthy Video Gaming: What Parents Can Do to Prevent It – https://www.healthychildren.org/English/family-life/Media/Pages/Unhealthy-Video-Gaming.aspx

[2] Is Video Game Addiction Real? – https://www.webmd.com/mental-health/addiction/video-game-addiction

[3] Andrew K. Przybylski, Netta Weinstein, Kou Murayama - Internet Gaming Disorder: Investigating the Clinical Relevance of a New Phenomenon – https://ajp.psychiatryonline.org/doi/10.1176/appi.ajp.2016.16020224

[4] Average consecutive time spent playing video games in selected countries worldwide as of January 2021 – https://www.statista.com/statistics/936732/consecutive-time-spent-playing-video-games-worldwide/

[5] Advice about NHS strikes – https://www.nhs.uk/live-well/exercise/exercise-guidelines/why-sitting-too-much-is-bad-for-us

[6] Do Dietary Patterns Differ with Video Game Usage in College Men? – https://www.eventscribe.com/2020/ASN/fsPopup.asp?Mode=posterinfo&PosterID=275246

[7] Pavle Marinkovic - Inside Esports Teams — Training Professional Gaming Stars – https://medium.com/predict/inside-esports-teams-training-professional-gaming-stars-4ab40190e6d1

[8] Rory Heath - Sitting Ducks – Sedentary Behaviour and its Health Risks: Part One of a Two Part Series – https://blogs.bmj.com/bjsm/2015/01/21/sitting-ducks-sedentary-behaviour-and-its-health-risks-part-one-of-a-two-part-series/

[9] Naomi M. Hamburg, Craig J. McMackin, Alex L. Huang, Sherene M. Shenouda, Michael E. Widlansky - Physical Inactivity Rapidly Induces Insulin Resistance and Microvascular Dysfunction in Healthy Volunteers – https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/ATVBAHA.107.153288

[10] Kristel Martinez Lagunas - Are esports good for your health? – https://www.dw.com/en/are-esports-good-for-your-health/a-47408527

[11] Esports: Fit gamers challenge ‘fat’ stereotype – https://www.sciencedaily.com/releases/2020/11/201130131527.htm

[12] Victor Yanev - Video Game Demographics - Who Plays Games in 2023? – https://techjury.net/blog/video-game-demographics/#gref

[13] Nearly 1 In 10 Youth Gamers Addicted To Video Games – https://www.sciencedaily.com/releases/2009/04/090420103547.htm

[14] Global Video Game Usage Statistics – https://dealsonhealth.net/video-gaming-addiction-statistics/

[15] Cam Adair - ​​Healthy Gaming Habits for Kids, Teens and Adults – https://gamequitters.com/healthy-gaming-habits/

[16] 7 WAYS TO FIND A HEALTHY GAMING-LIFE BALANCE – https://www.ditchthelabel.org/7-ways-to-find-a-healthy-gaming-life-balance/

[17] Gaming 101: The ultimate guide to being on top of your game in a healthy way – https://www.healthier.qld.gov.au/guide/gaming-101-the-ultimate-guide-to-being-on-top-of-your-game-in-a-healthy-way/

[18] William F. Clark - Can water intake prevent CKD? A brief review of the evidence – https://www.thelancet.com/campaigns/kidney/updates/can-water-intake-prevent-ckd

[19] Joseph A. Hanson, Martin R. Huecker - Sleep Deprivation – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK547676/

[20] Five Tips On How To Play Video Games & Stay Healthy – https://invisioncommunity.co.uk/five-tips-on-how-to-play-video-games-stay-healthy/

[21] Gita Jackson - How To Play Video Games Without Messing Up Your Body – https://kotaku.com/how-to-play-video-games-without-messing-up-your-body-1824219174

[22] Proper Sitting Posture at a Computer (According to Experts) – https://ergonomictrends.com/proper-sitting-posture-computer-experts/

[23] Samuel Lingle - 7 ways to keep active and healthy while gaming – https://dotesports.com/sponsored/news/7-ways-to-keep-active-and-healthy-while-gaming

[24] Cam Adair - 11 Positive Effects of Video Games – https://gamequitters.com/positive-effects-of-video-games/

[25] Why Do We Need Sleep? – https://www.sleepfoundation.org/how-sleep-works/why-do-we-need-sleep