Tyrozyna – Jakie ma Działanie i Jaki Ma Wpływ na Stres, Depresję oraz Utratę wagi?

Wszyscy doświadczamy stresu w niektórych momentach w życiu. Na próbach, w pracy lub na pierwszej randce czekając, jak potoczy się spotkanie. Stres jest po prostu częścią ludzkich doświadczeń.

Jako iż stresujące sytuacje nie mogą być unikane za każdym razem, w dzisiejszym artykule przedstawimy aminokwas tyrozynę. Przedyskutujemy jej działanie w organizmie, jej zalety i w jaki sposób jej wystarczająca ilość w organizmie może nam pomóc lepiej radzić sobie z sytuacjami wspominanymi we wstępie.

Czym jest tyrozyna?

Tyrozyna to endogenny aminokwas, co oznacza, że w przeciwieństwie do egzogennych aminokwasów, może on być syntezowany z innych substancji. Wystarczający poziom tyrozyny ma pozytywny wpływ na witalność, koncentrację, jak i również na normalne funkcjonowanie mięśni.Aminokwas L-tyrozyna występuje w diecie i jest poddawany przemianie materii, aby wyprodukować katecholaminy takie jak dopamina, epinefryna(adrenalina) i norepinefryna (noradrenalina). [1–2]

Adrenalina i noradrenalina to hormony stresu, które zwykle są uwalniane w nerwowych sytuacjach. Przyspieszają one tempo bicia serca lub poziom cukru we krwi. Są one odpowiedzialne za zachowanie w stresie i działają jako „uruchamiacz siły” w organizmie.

Dopamina to ważny neuroprzekaźnik produkowany w mózgu. Jest to „komunikator” układu nerwowego, który przekazuje informacje chemiczne i wpływa na ludzkie zachowanie – motywację, koncentrację oraz nastrój. W niektórych częściach mózgu dopamina jest uwalniana głównie podczas naturalnie przyjemnych aktywności, takich jak seks, aktywność fizyczna oraz trenowanie na siłowni.

Tyrozyna jest również częścią procesu produkowania hormonów tarczycy, które są głównie odpowiedzialne za regulowanie metabolizmu i melaniny, czyli pigmentu, który nadaje kolor skórze, włosom i oczom. Największe stężenie tyrozyny występuje głównie w błonie śluzowej jelita.Jest tam produkowana tylko, jeśli w organizmie jest wystarczająca ilość innego aminokwasu – fenyloalaniny. [3–5]

Fenyloalanina to egzogenny aminokwas, który w obrębie metabolizmu jest istotnym prekursorem (materiałem początkowym) dla produkcji tyrozyny.Jako cząsteczka służy do produkowania neurotransmiterów potrzebnych dla aktywności układu nerwowego. Istnieją dwie formy fenyloalaniny:

• D-fenyloalanina, która nie jest aminokwasem egzogennym

• L-fenyloalanina, która znajduje się w białku. Jest to forma, która jest ważna w produkcji tyrozyny.

Czym jest fenyloketonuria (PKU)?

Pewnie nigdy nie słyszałeś tego terminu, ale nazwa sugeruje, że jest ona związana z fenyloalaniną. Wspominaliśmy, że fenyloalanina produkuje tyrozynę tylko wtedy, gdy jest jej w organizmie odpowiednio dużo.

Jednakże nie wszyscy ludzie są genetycznie w stanie przetwarzać ten aminokwas. Fenyloketonuria lub oligofrenia fenyloketonuryczna to wrodzona wada metabolizmu fenyloalaniny. To jedna z najpopularniejszych dziedziczonych chroób metabolicznych, a jaj leczenie trzeba zacząć przed trzecim miesiącem życia dziecka. Niewykryta fenyloketonuria może objawiać się opóźnieniem w rozwoju umysłowym, napadami padaczkowymi, nadmiernym napięciem mięśni, inadaktywnością.

Pacjenci z tą wadą mają tendencje do niskich poziomów tyrozyny w organizmach, gdyż muszą przestrzegać diety ubogiej w fenyloalaninę. Inne potencjalne problemy związane z fenyloketonurią to, między innymi, niedobór witaminy D i B12, ale również niedobór wapnia i żelaza, które warto zapewniać w postaci suplementów diety. [6]

Te produkty mogą Cię zainteresować:

Odkrycie tyrozyny

Ciekawa historia wiąże się z odkryciem tyrozyny. Jej wpływ i działanie na ludzki organizm zostały odkryte cztery dekady temu przez brytyjskiego farmaceutę Tony’ego Huntera, którego żona przyjmowała antydepresanty. Zauważył, że zawsze, gdy jadła ser, zwłaszcza szybkodojrzewający, miała ostre bóle głowy. Ser, a zwłaszcza szybkodojrzewający typ zawiera zawsze duże ilości tyrozyny. Swoją nazwę wzięła ona z greckiego słowa  „Tyros”. [4]

Tym samym, dziś, produkty zawierające tyrozynę nie są zalecane ludziom przyjmującym antydepresanty. Według badań tyrozyna może wzmagać nadmierne napięcie u osób cierpiących na depresję w ciągu dwóch godzin od spożycia. [7]

Główne źródła tyrozyny

Organizm potrafi produkować ten aminokwas endogenny na własną rękę, ale aby mieć jej pod dostatkiem, trzeba skupić się na pokarmach bogatych w białko. Jeśli chcesz jej wyjść naprzeciw, idealne źródła to roślinne i zwierzęce białka, jak:

• ser
• jajka
• mięso z kurczaka i indyka
• soja
• migdały lub orzechy

Jest ona także obecna w owocach, głównie w awokado i bananach. [8]

Zróżnicowana dieta bogata w białka powinna zapewniać odpowiednią ilość tyrozyny. Jednakże tyrozyna w postaci suplementu diety może również pomóc utrzymać jej odpowiedni poziom.

Działanie tyrozyny

Wyniki badań sugerują, że tyrozyna może mieć względnie szeroką gamę efektów. Niektóre z zakładanych wpływów na ludzki organizm nie zostały jeszcze potwierdzone. Inne sugerują, że tyrozyna może pomóc w treningu wytrzymałości, poprawie pamięci i skupienia.

1. Tyrozyna vs. trening wytrzymałościowy

Przeprowadzono interesujące badanie, w którym badano ośmiu zdrowych wolontariuszy na rowerach w ciągu jednego tygodnia. Podzielono ich na grupy, które się zmieniały. Jedna dostała 0,5 litra bezcukrowego napoju placebo przed treningiem przy temperaturze 30 stopni Celsjusza na zewnątrz, a inna grupa dostała 150 mg tyrozyny w swoich napojach. Wyniki tego badania wykazały, że przyjmujący tyrozynę, byli w stanie pedałować odrobinę dłużej, a ich organizmy lepiej radziły sobie z wymagającą temperaturą. [9]

2. Tyrozyna vs. wsparcie pamięci i skupienia

W kolejnym badaniu obserwowano osoby narażone na niskie temperatury przez 4 i pół godziny przy niskim poziomie tlenu. Przy niskich temperaturach i niedotlenieniu, tyrozyna, jak dowiedziono, redukowała ilość niesprzyjających efektów behawioralnych, jak ból głowy, zimno, strach, czy zmęczenie w porównaniu doi placebo. O ile te wyniki nie mogą być uznane za jednoznaczne i dalsze badania są niezbędne, wygląda na to, że tyrozyna może pomóc w poprawie pamięciu i skupienia. [10]

Czy tyrozyna wspomaga utratę wagi?

To pytanie zadaje wiele osób, które chcą uprościć lub przyspieszyć proces utraty wagi. Aby lepiej zrozumieć, jak tyrozyna działa w organizmie,pamiętaj, że tyrozyna wpływa na optymalny poziom hormonów, które mogą wspierać spalanie tłuszczu.

Fenyloalanina jest najpierw zamieniana w procesie chemicznym w tyrozynę, a następnie w aminokwas zwany L-DOPA (lewodopa). Ten jest następnie zamieniany w neuroprzekaźnik dopaminę, która produkuje adrenalinę i noradrenalinę. To te dwa hormony odgrywają kluczową rolę w diecie.Adrenalina i noradrenalina biorą udział w lipazie i mobilizacji tłuszczów. Są one jednocześnie częścią procesu produkcji ciepła – termogenezy i ketogenezy, który jest procesem dzielenia tkanki tłuszczowej. [17]

Wiedząc, że tyrozyna jest prekursorem dopaminy, adrenaliny i noradrenaliny, można powiedzieć, że optymalny poziom tyrozyny wspiera spalanie tłuszczu. Nie ma badań klinicznych, które dowiodłyby wpływu tyrozyny na utratę wagi.

Jak tyrozyna łączy się z depresją i stresem?

Stres prowadzi do spadku ilości ważnych przekaźników. Kilka badań skupiało się na tym jak tyrozyna może obniżać stres. Wykazały one, że istnieje pozytywna korelacja między dostarczaną tyrozyną i poprawą zdolności umysłowych. [11]

Mężczyźni przechodzący przez intensywny trening wojskowy w sytuacjach stresowych radzili sobie lepiej po wypiciu napoju białkowego zawierającego 10 gramów tyrozyny. Ich pamięć uległa poprawie, a ich ciśnienie krwi było optymalne. U kobiet, tyrozyna znacząco poprawia pamięć podczas wymagających zadań umysłowych w porównaniu do placebo. [11]

Co to oznacza? Odpowiednie przyjmowanie tyrozyny w diecie lub suplementach może ograniczyć zmęczenie i stres, a w efekcie poprawić pracę mózgu. Może pomóc organizmowi szybciej przełączać się między zadaniami, co jest nazywane umysłową elastycznością. [11–13]

Tyrozyna a depresja

Przede wszystkim, należy mieć na uwadze fakt, iż stres jest zazwyczaj przejściowy i to szybko, a depresja ma bardziej długoterminową naturę. To choroba psychiczna, która wymaga odpowiedniej opieki. Jej popularne symptomy to problemy ze snem i pamięcią, ale także zmęczenie, przejadanie się, czy, anoreksja.

Depresja to jedna z najpowszechniejszych chorób psychicznych, która może kończyć się śmiercią. O ile jej podstawowa patopsychologia nie została jasno zdefiniowana, przedkliniczne i kliniczne dowody sugerują zaburzenia dotyczące serotoniny, norepinefryny i dopaminy w centralnym układzie nerwowym. Tyrozyna pomaga optymalnie produkować neuroprzekaźniki i może być określana antydepresantem. [18]

Badania na pacjentach chorych na depresję sugerują, że tyrozyna może podnosić poziom norepinefryny w mózgu. Jednakże depresja to złożona i zróżnicowana choroba psychiczna, więc w przeciwieństwie do stresu, nie zostało jeszcze naukowo potwierdzone, czy tyrozyna pomaga w walce z depresją. [14]

Jak stosować tyrozynę?

Tyrozynę zwykle stosuje się w dawce 500-2000 mg mniej więcej 30-60 minut przed jakąkolwiek aktywnością, podczas której organizm jest narażony na stres, czyli na przykład przed treningiem. Rekomendowana dawka mieści się w przedziale 100-150 mg / kg masy ciała. W związku z tym dla osoby ważącej 90 kg zaleca się dawkę 9-13.5 g tyrozyny jedną godzinę przed treningiem, a dla 70 kg osoby rekomendowana ilość to 7-10 g tyrozyny. Dawki mogą być również podzielone na dwie części, 30 i 60 minut przed ćwiczeniami. [15]

Jak stosować tyrozynę?

Jako iż tyrozyna to jeden z niezbędnych aminokwasów endogennych, generalnie jest uznawana za bezpieczną. Jednak jak było wspominane we wstępie, tyrozyna to prekursor katecholamin (hormony stymulujące), więc może wchodzić w reakcję lub wzmacniać działanie innych stymulantów, lub leków, które wpływają na produkcję dopaminy oraz noradrenaliny, takich jak Levodopa (L-DOPA).

Nie jest ona w szczególności zalecana osobom, które przyjmują antydepresanty MAOI (inhibitory oksydazy monoaminowej). Może ona powodować atak nadciśnieniowy – nagły i zdecydowany wzrost ciśnienia krwi. Nie zaleca się jej również osobom z problemami z tarczycą. [16-17]

Nasz układ nerwowy jest mniej lub bardziej narażony na stres. Tyrozyna to aminokwas endogenny, którego nasz organizm potrzebuje w trudnych momentach. Wspiera produkcję kluczowych neuroprzekaźników, które pomagają regulować nastrój i stabilność emocjonalną. Wyniki badań dowodzą, że tyrozyna pomaga poprawić koncentrację nie tylko podczas wysiłku fizycznego, ale i psychicznego. Tyrozyna jest jednym ze słabiej przebadanych aminokwasów, ale wygląda na to, że jej działanie może pomóc sportowcom i osobom aktywnym w osiągnięciu ich celów.

Być może nie słyszałeś do tej pory za duo o tyrozynie, ale wierzymy, że ten artykuł przedstawił ci wszystkie ważne informacje na jej temat. Jeśli chcesz poszerzyć horyzonty swoich znajomych, wspomóż ten artykuł poprzez udostępnienie.

Źródła:

[1] Van de Walle G. - Tyrosine: Benefits, Side Effects and Dosage – https://www.healthline.com/nutrition/tyrosine

[2] Paravati S., and col. - Physiology, Catecholamines – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507716/

[3] National Library of medicine - Tyrosine – https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/tyrosine

[4] Arnst J., - A legacy of tyrosine – https://www.asbmb.org/asbmb-today/people/051120/a-legacy-of-tyrosine

[5] Mitchel J. J., and col. - Phenylalanine hydroxylase deficiency – https://www.nature.com/articles/gim2011114

[6] Al Hafid N., - Phenylketonuria: a review of current and future treatments – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4728993/

[7] Kandula P., Agarwal R. - Proteinuria and hypertension with tyrosine kinase inhibitors – https://www.kidney-international.org/article/S0085-2538(15)54996-X/fulltext

[8] Ristic A. - 8 Potential L-Tyrosine Benefits + Dosage & Side Effects – https://selfhacked.com/blog/tyrosine-6-proven-health-benefits-tyrosine/

[9] Tumilty L., and col. - Oral tyrosine supplementation improves exercise capacity in the heat – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21437603/

[10] Mullur R., and col. - Thyroid Hormone Regulation of Metabolism – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4044302/

[11] Young S., - L-Tyrosine to alleviate the effects of stress? – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1863555/

[12] Banderet L., Lieberman H., - Treatment with Tyrosine, a Neurotransmitter Precursor, Reduces Environmental Stress in Humans – https://sci-hub.se/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2736402/

[13] Attipoe S., and col - Tyrosine for Mitigating Stress and Enhancing Performance in Healthy Adult Humans, a Rapid Evidence Assessment of the Literature – https://academic.oup.com/milmed/article/180/7/754/4160625

[14] Gelenberg A., and col. - Tyrosine for depression: a double-blind trial – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2142699/

[15] Jongkees B. J., and col. - Effect of tyrosine supplementation on clinical and healthy populations under stress or cognitive demands—A review – https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0022395615002472?via%3Dihub

[16] Zaragoza J., and col. - Effects of acute caffeine, theanine and tyrosine supplementation on mental and physical performance in athletes – https://jissn.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12970-019-0326-3

[17] Al Hafid N., - Phenylketonuria: a review of current and future treatments – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4728993/

[18] Moret Ch., Briley M. - The importance of norepinephrine in depression – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3131098/